Một mùa hè dưới bóng cây

“Một mùa hè dưới bóng cây” – Nguyễn Tham Thiện Kế

Một giọng văn không ồn ào nhưng có hồn

Nguyễn Tham Thiện Kế không viết để “trở thành ai đó”. Ông viết như một người có gì kể nấy, kể mà chẳng cần đao to búa lớn. Văn của ông giống như người quen cũ, chẳng quá gần gũi, chẳng xa cách, nhưng cứ thế tự nhiên trôi vào lòng ta lúc nào không hay.

"Một mùa hè dưới bóng cây" không phải là một tác phẩm đánh vào cao trào hay cảm xúc cực đoan. Trái lại, nó dịu, trầm, và mang một nhịp điệu chậm, giống như nhịp sống ở một làng quê trung du Bắc Bộ – nơi không có xe cộ tấp nập, chỉ có tiếng gà gáy, tiếng dép lẹp xẹp, và tiếng người già kể chuyện ngày xưa.

Có lẽ, điều khiến tập truyện này trở nên đặc biệt là vì nó không cố “dạy dỗ” người đọc. Mỗi truyện ngắn là một câu chuyện riêng, tưởng đơn giản, nhưng lại để lại một dư vị rất lâu. Văn của ông giống như một ánh mắt già dặn nhìn vào cuộc đời – không phán xét, không chỉ trích, chỉ lặng lẽ quan sát và ghi chép.

Về nội dung – đời thường mà không tầm thường

Tập truyện gồm 35 truyện ngắn – tức là 35 lát cắt của cuộc sống, từ những chuyện nhỏ xíu như cuộc gặp gỡ giữa hai người già, một đứa bé lang thang, một anh bán kem rong, đến những biến cố đời người: mất mát, lỡ dở, ly hôn, bệnh tật, sự chết.

Nhưng cái hay là dù viết về chuyện gì, ông cũng giữ được sự nhẹ nhõm và đầy suy tư.

Một truyện ngắn như “Gã ở trọ” – kể về một người đàn ông sống lang bạt – tưởng như là câu chuyện quen thuộc, nhưng cách ông xây dựng nhân vật “gã” khiến ta cảm thấy như chính mình đang sống cùng nhân vật, nghe từng tiếng thở dài, thấy được những niềm vui vụn vặt giữa đời sống đầy bụi bặm.

“Bóng râm cuối xóm”, một truyện tưởng chừng chỉ kể về một góc quê nhỏ, lại khiến ta nhớ đến bao mùa hè đã qua – nơi mà chỉ một gốc cây cũng là cả thế giới. Đó không phải là cái bóng mát của vật lý, mà là cái bóng tinh thần – nơi người ta tìm về khi mỏi mệt.

Có lẽ vì vậy mà đọc sách của ông không khiến ta cảm thấy “bị giảng đạo”, mà giống như được nhắc lại những điều mà chính ta đã từng cảm nhận nhưng bỏ quên.

Về nhân vật – nhiều, nhưng không nhạt

Một điểm khó ở truyện ngắn là nhân vật dễ bị “chết vai” – xuất hiện như một cái tên rồi biến mất. Nhưng trong tập truyện này, nhân vật của Nguyễn Tham Thiện Kế rất thật.

Họ không có tên riêng, thường được gọi là “gã”, “y”, “hắn”, nhưng mỗi người đều có một màu sắc riêng. Có thể là một ông già thích uống rượu trưa, một bà mẹ già lặng lẽ nuôi con khôn lớn, hay một đứa trẻ sống lạc lõng giữa đô thị.

Tác giả không phân định rõ chính – tà, thiện – ác. Họ đơn giản là người, là những thân phận bé nhỏ trôi dạt trong cuộc đời, có lúc yếu đuối, có lúc quật cường, có lúc ngơ ngác. Và vì thế mà gần gũi.

Ngôn ngữ – mộc mạc mà rất đắt

Một trong những điểm làm nên “hồn vía” của tập truyện là ngôn ngữ. Nguyễn Tham Thiện Kế không viết câu bóng bẩy, nhưng mỗi câu văn đều như thể được chắt ra từ đời sống thực. Lối viết của ông mang âm hưởng dân dã Bắc Bộ, đôi lúc pha chút hài hước thâm thúy, đôi khi lại đậm chất triết lý mà không lên gân.

“Người ta sống lâu không phải để biết nhiều, mà là để quên được những thứ đáng quên.”

Hay:

“Thứ người ta cần tìm đôi khi chẳng phải là người, mà là một khoảng im lặng để được là chính mình.”

Những câu chữ ấy đọc lên thấy nhẹ tênh, nhưng nó cứ ở lại trong đầu – vì ai trong đời mà chẳng có lúc cần một cái bóng cây để ngồi dưới đó thở ra một cái dài...

Có những cuốn sách không khiến người ta giật mình vì cú twist, không khiến nước mắt trào ra ngay trang cuối, cũng chẳng khiến ta phải chạy đi kể ngay cho ai đó. Nhưng khi gấp sách lại, ngồi lặng đi vài phút, ta mới nhận ra: mình vừa bước qua một vùng ký ức mênh mang – thứ ký ức không thuộc riêng mình mà của cả một thế hệ, một vùng đất, một thời người ta còn sống chậm và nhớ lâu.

“Một mùa hè dưới bóng cây” là như thế. Như một bóng râm hiền hòa trên con đường bụi đỏ, nơi ta có thể ngồi xuống, ngửa cổ nhìn bầu trời, nghe một tiếng chim kêu hay tiếng lá rơi mà tưởng như nghe được cả những thở than thầm lặng của kiếp người. Nó không kể chuyện để khiến ta ngạc nhiên, nó chỉ nhè nhẹ đặt những lát cắt đời sống lên tay ta, rồi để ta tự cảm – bằng trải nghiệm, bằng lặng thầm, bằng những vết thương chưa lành hẳn trong tim mình.

Văn chương của Nguyễn Tham Thiện Kế không hô hào, không phô trương, nhưng nó có gốc, có rễ. Nó chạm vào một vùng rất thật – nơi ta từng sống, từng mơ, từng buồn, từng quên. Và khi đọc xong, bạn không chỉ nhớ một câu chuyện, mà nhớ một cảm giác: cái cảm giác được trở về. Về với mình, với quá khứ, với sự tử tế và yên tĩnh đã dần mai một trong cuộc sống hôm nay.

Nếu bạn đang mỏi mệt giữa nhịp sống thị thành, nếu bạn từng khao khát được "chạy trốn" nhưng lại không biết trốn đi đâu, hãy tìm đến cuốn sách này. Nó không hứa sẽ thay đổi bạn, nhưng chắc chắn sẽ cho bạn một chỗ ngồi dưới bóng cây – đủ mát để bình tâm, đủ yên để soi lại lòng mình.

Page updated

Google Sites

Report abuse